Hòa Thượng Thích Quảng Đức tự thiêu

Sự kiện Hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu tại trung tâm Sài Gòn là một dấu mốc lớn trong phong trào đấu tranh vì tự do tôn giáo tại miền Nam Việt Nam. Hành động tự thiêu đầy bi tráng của ngài đã chấn động dư luận thế giới, làm bùng nổ phong trào phản đối chính quyền Ngô Đình Diệm và trở thành biểu tượng thiêng liêng cho tinh thần bất khuất, đấu tranh bất bạo động.

Hòa thượng Thích Quảng Đức, thế danh Lâm Văn Tức sinh năm 1897 tại làng Hội Khánh, xã Vạn Khánh, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa. Năm mười lăm tuổi ngài thọ giới Sa Di, năm hai mươi tuổi thọ Tỳ Kheo giới, pháp danh Thị Thủy, pháp tự Hạnh Pháp, pháp hiệu Quảng Đức nối pháp đời thứ 42 thiền tông Lâm Tế thế hệ thứ 9 của phái Chúc Thánh. Trong suốt cuộc đời hành đạo, ngài đã kiến lập và trùng tu 31 ngôi chùa. Ngôi chùa cuối cùng là ngài trụ trì là chùa Quan Thế Âm, quận Phú Nhuận. Ngài từng giữ chức vụ Phó trị sự và Trưởng ban nghi lễ của Giáo hội Tăng già Nam Việt trong một thời gian khá lâu. Trước đó, ngài có lúc đã nhận nhiệm vụ trụ trì chùa Phước Hòa, trụ sở đầu tiên của Hội Phật học Nam Việt. Khi trụ sở này dời về chùa Xá Lợi, ngài xin thôi việc để có đủ thời gian an tâm tu niệm. Ngài đã phát nguyện tự thiêu để phản đối chính quyền đàn áp Phật giáo.

Sự kiện này là đỉnh điểm của phong trào phản đối chính quyền Diệm, sau khi vụ đàn áp tại Huế gây nhiều cái chết trong cộng đồng Phật giáo và sự leo thang của chính quyền, đối xử bất công, chèn ép, dùng vũ lực đàn áp Phật giáo. Ngày 11.06.1963, sau khi cầu nguyện ở chùa Phật Bửu gần đó, Hòa thượng Thích Quảng Đức đến ngồi kiết già tại ngã tư đường Lê Văn Duyệt và Phan Đình Phùng, Sài Gòn (nay là ngã tư đường Cách Mạng Tháng Tám và Nguyễn Đình Chiểu, Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh), Hai nhà sư cùng đi bắt đầu trút xăng lên đầu ông. Thích Quảng Đức lần tràng hạt và bắt đầu niệm: "Nam Mô A Di Đà Phật" trước khi đồng đạo châm lửa từ xa. Lửa nhanh chóng thiêu rụi áo cà sa và da thịt ông, khói đen bốc lên từ cơ thể đang cháy bùng của ngài.

15 tháng 6 được chọn làm ngày tổ chức lễ tang cho Hòa thu75ng Thích Quảng Đức. Ngày hôm đó đã có hơn 4.000 người tập trung bên ngoài chùa Xá Lợi nhưng buổi lễ lại bị hoãn. Đến ngày 19, linh cữu của hòa thượng được chở đến An Dưỡng Địa Phú Lâm để hỏa táng lại. Khi hỏa thiêu thi thể của Hòa thượng, trái tim ngài không cháy, được coi là xá lợi thiêng liêng. Hòa thượng Thích Quảng Đức trở thành biểu tượng của lòng kiên cường và tinh thần đấu tranh vì tự do tôn giáo.

Hình ảnh của ngài, do nhiếp ảnh gia Malcolm Browne ghi lại, nhanh chóng trở thành biểu tượng mạnh mẽ của phong trào đấu tranh. Hành động này thu hút sự chú ý quốc tế, gây sức ép lớn lên chính quyền Diệm. Dù sau đó chính quyền Diệm ký kết "Thông cáo chung" hứa hẹn cải cách, nhưng tình hình vẫn không thay đổi rõ rệt. Cuối năm 1963, chính quyền Ngô Đình Diệm bị lật đổ trong cuộc đảo chính quân sự.