Ngoạ Miêu Du Hí
Ngọa Miêu là Chú Mèo tròn vo, thích ăn, ham học và thích trải nghiệm đời sống. Ngọa Miêu ban đầu là ý tưởng của Bạn Nguyễn Chiến Trường, người hướng dẫn của Thư Quán Cội Việt, được họa sĩ Sammie chuyển thể thành hình họa và Nguyệt Ánh chọn màu thể hiện. Bộ Postcard Ngọa Miêu Du Hí gồm 12 tấm, là những trải nghiệm-nhập vai của chú Mèo thông minh khám phá những dịp lễ tết và hội hè quen thuộc trong 12 tháng của người Việt Nam đương đại. Đặc biệt, có 4 tấm chủ đề Trung Thu Sài Gòn-Chợ Lớn với nhiều phong tục đặc sắc.
Đưa Ông Táo Về Trời
Đưa Ông Táo Về Trời: Tết Ông Công Ông Táo hay Đưa Ông Táo Về Trời vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm báo hiệu Tết Nguyên Đán cổ truyền đang đến gần. Phong tục cúng Táo quân của Ba miền có nhiều khác biệt, miền Bắc thường cúng cỗ mặn, thả cá chép; miền Trung sẽ thay bộ tượng gốm ông Táo mới; riêng miền Nam thường cúng ngọt với chè trôi nước, thèo lèo và đốt giấy cò bay-ngựa chạy để tiễn Ông Táo.
Tết Nguyên Đán
Tết Nguyên Đán: Đây là dịp Tết quan trọng nhất của người Việt. Dù thống nhất về thời gian và một số phong tục chung như Xông Đất, Dâng Cúng Tổ Tiên… nhưng ba miền Bắc-Trung-Nam có sự khác nhau về phẩm vật, cách thức dâng lễ. Đây là nét đa dạng đặc sắc, là kết quả của quá trình lịch sử di dân lâu dài, cũng như thổ nhưỡng từng địa phương. Một ví dụ về sự khác biệt này là miền Nam thường không chưng chuối trên bàn thờ vào dịp Tết vì tin rằng Chuối đồng âm Chuối-Nhũi, một từ mang ý nghĩa xui rủi, không nên nhắc đến trong dịp đầu năm. Trong khi đó, nải chuối là lễ phẩm không thể thiếu trong mâm ngũ quả miền Bắc.
Cúng Vía Đất / Vía Thần Tài
Cúng Vía Đất / Vía Thần Tài: Người xưa cho rằng mùng 1 sinh ra giống gà, mùng 2 sinh thêm chó, mùng 3 sinh heo, mùng 4 sinh dê, mùng 5 sinh trâu, mùng 6 sinh ngựa, mùng 7 sinh loài người, mùng 8 sinh các loại ngũ cốc, mùng 9 sinh trời, mùng 10 sinh đất. Mùng 10 là ngày Vía đất hay Cúng đất, bắt nguồn từ quan niệm cổ đại này. Lễ cúng đất gọi là Tá thổ / Mãi thổ (mượn đất) từ tục cúng Chủ đất trước ở miền Trung theo lưu dân vào Nam kỳ. Lễ vật thường thấy là bộ tam sên, cá lóc nướng trui, mắm nêm, bông vạng thọ, trái cây, nhang đèn, tiền vàng. Bên cạnh đó, Thần tài với tạo hình của Phước Đức Chánh Thần (thổ địa của người Hoa) được thờ cúng ở miền Nam khoảng từ những năm 50 thế kỷ XX, dần trở thành lễ tục quan trọng, nhất là các gia đình làm nghề buôn bán. Tục cúng Thần Tài mùng 10 thàng Giêng mới xuất hiện trong khoảng hơn mười năm gần đây, được đồng nhất hay hòa cùng tục cúng Đất đã có từ trước. Đây có thể xem là sự chuyến biến của đời sống xã hội, của thị hiếu và nhu cầu đến đời sống tâm linh – tín ngưỡng.
Tết Nguyên Tiêu
Tết Nguyên Tiêu là ngày rằm đầu tiên của năm mới. Với quan niệm lưu truyền: “Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng” hay “Lễ Phật quanh năm không bằng ngày Rằm tháng Giêng”, thông thường dịp này, người Việt đi chủa lễ Phật cầu an cho năm mới. Riêng với người Việt gốc Hoa, Tết Nguyên Tiêu còn gọi là Tết Thượng Nguyên, là dịp lễ hội lớn của cộng đồng với nhiều phong tục, diễu hành, ca xướng trong suốt nhiều ngày. Ngày rằm tháng Giêng cũng là ngày vía của Thượng Nguyên Thiên Quan Đại Đế, hay Thiên Quan Tứ Phước.
Tết Bánh Trôi-Bánh Chay
Tết Bánh Trôi-Bánh Chay: Diễn ra vào ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch, là lễ tiết quan trọng ở miền Bắc. Tết Bánh Trôi-Bánh Chay thường bị đồng nhất với Tết Hàn Thực, song đó là một cổ tục của người Việt xưa. Vua Trần Nhân Tông khẳng định điều đó trong một bài thơ kèm theo mâm bánh biếu sứ giả nhà Nguyên Trương Hiển Khanh (tên là Lập Đạo) sang Việt Nam năm 1292: "Giá chi vũ bãi thí xuân sam/Huống trị kim triêu tam nguyệt tam/Hồng ngọc đôi bàn xuân thái bính/Tòng lai phong tục cựu An Nam" dịch rằng "Múa giá chi rồi, thử áo xuân/Hôm nay Hàn thực (nguyên văn: Tam Nguyệt Tam là mùng 3 tháng 3), buổi thanh thần/Bánh rau tinh khiết đầy mâm ngọc (Nguyên văn: Xuân Thái Bính, là bánh cuốn với vỏ bằng bột gạo, nhân rau và một ít thịt chín)/Phong tục An Nam theo cổ nhân" - Biếu Trương Hiển Khanh bánh xuân (Trần Lê Văn dịch). Trong dịp này, nhà nhà làm bánh trôi, bánh chay để lễ Phật, cúng ông bà tổ tiên, thậm chí nhiều nơi cúng thần Thành Hoàng. Tết Bánh Trôi-Bánh Chay không nhắc đến tục thờ Giới Tử Thôi của Trung Quốc.
Tết Đoan Ngọ
Tết Đoan Ngọ: Mùng 5 tháng 5 là Tết Đoan Ngọ, còn gọi là Tết Đoan Dương, lá lúc khí Dương mạnh nhất. Đây là giai đoạn chuyển mùa, thời tiết thay đổi, dịch bệnh dễ phát sinh. Do đó, các hoạt động của ngày này để chống nóng, giết sâu bọ, trừ tà…ngoài ra, ba miền còn có những tục lệ khác nhau như tắm nước lá, khảo cây, tắm sông giải nhiệt, ăn bánh xèo, thịt vịt, đua thuyền… Riêng ở miền Nam, các cộng đồng người Việt gốc Hoa góp món bánh bá trạng đặc sắc, với hương vị và nguyên liệu có chút khác biệt nhau giữa người Quảng Đông, Phúc Kiến, Triều Châu. Bánh bá trạng, bánh ú lá tre, cơm rượu là những món không thế thiếu trong dịp này.
Rằm tháng Bảy
Rằm tháng Bảy: Đây là ngày rằm quan trọng trong cả Đạo Giáo, Phật Giáo và Tín ngưỡng dân gian ở miền Nam. Với Đạo giáo và tín ngưỡng dân gian, Tiết Trung Nguyên, ngày mười lăm tháng bảy Nông lịch chính là ngày xá tội vong nhân. Địa Quan Đại Đế hạ giáng từ bi khai phóng địa ngục, xá giải tội ách cho hết thảy vong linh, cô hồn. Thái Ất Cứu Khổ Thiên Tôn đại khai tầm thanh cứu khổ. Do đó, ở miền Nam có tục cúng thập loại cô hồn. Sau khi cúng xong, gia chủ cho phép người ngoài đến “giật” đồ cúng, càng náo nhiệt, càng cho là điềm may mắn. Với người nghèo, kém may trong đời sống, đây là dịp có thể nhận được thực phẩm và tiền tài, tuy lắm khi lễ tục bị méo mó, bạo lực, song nhìn chung, đây là một dịp vui của cộng đồng. Với Phật Giáo, ngày rằm tháng 7 còn gắn với dịp kính nhớ, báo hiếu tổ tiên, ông bà, cha mẹ gắn liền với nội dung Bộ kinh Vu Lan Bồn kể chuyện ngài Mục Kiền Liên cứu mẹ ra khỏi địa ngục tối tăm.
Tết Trung Thu
Tết Trung Thu: Ngày rằm tháng 8 ngày nay được ví như tết trẻ con, trong khi nguồn gốc sâu xa là tết đoàn viên gia đình. Trong dịp này, các gia đình thường cúng trăng, thưởng thức nhiều loại bánh nướng, bánh dẻo, ăn cùng các loại trái cây của mùa thu như hồng, bưởi, chuối, mãng cầu.... Trẻ con được dịp chơi lồng đèn, múa lân, ngoài Bắc có Hát Trống Quân, chơi con giống bột (tò he). Người lớn ở các miền nông thôn còn có tục xem trăng để dự báo thời tiết, mùa màng. Trong miền Nam, Tết Trung Thu là lễ lớn của Đạo Cao Đài, là ngày kỷ niệm Diêu Trì Kim Mẫu, gọi là Hội Yến Diêu Trì Cung. Còn với người Việt gốc Hoa ở Chợ Lớn, Trung Thu là vía ông Bổn – Phúc Đức Chánh Thần, với nhiều hoạt động trong Hội Quán Nhị Phủ: Múa Lân, Cổ Nhạc, Múa Bát Tiên rất náo nhiệt.
Noel hay Lễ Giáng Sinh
Noel hay Lễ Giáng Sinh: Đây là Lễ trọng của người theo đạo Công Giáo, Tin Lành, Cơ Đốc Phục Lâm… là ngày Giáng Sinh của Chúa Jesus. Tuy vậy, trong tâm thức dân gian, ngày này còn là dịp trẻ con được ông già Noel tặng quà. Dù rằng đây không phải là lễ tục cổ tuyền, song, trong quá trình phát triển, giao thoa qua lại giữa các cộng đồng tôn giáo, Noel dần trở thành dịp vui chơi, lễ hội náo nhiệt cho cả người ngoại đạo.