Long Sinh Cửu Tử

Rồng là linh vật quan trọng trong truyền thống văn hóa Á Đông. "Long Sinh Cửu Tử" hay "Chín đứa con của Rồng" là truyền thuyết ra đời vào khoảng thế kỷ XV-XVI, nhằm hệ thống hóa các biểu tượng khác nhau từ một cốt truyện: Rồng đẻ mười quả trứng, chỉ có quả đầu tiên nở thành rồng, chín quả còn lại nở thành các con vật kỳ lạ.

Bệ Ngạn

Bệ Ngạn

Bệ Ngạn (Bệ Lao/ Hiến Chương): hình dáng giống con hổ. Răng nanh dài và sắc, mắt oai nghiêm, có sức thị uy lớn. Bệ ngạn thích lý lẽ, có tài cãi lý đòi công bằng nên thường được đặt ở nhà lao hay pháp đình để răn đe người phạm tội và khuyến thiện.

Bí Hí

Bí Hí

Bí Hí (Quy Phu, Bá Hạ, Thạch Long Quy): là con trưởng của rồng. Bí Hí có hình dáng thân rùa, đầu rồng, chịu được trọng lượng lớn. Tạo hình Bí Hí thường làm vật trang trí chân cột, cõng bia đá, biểu thị ý nghĩa muốn cột và bia ấy luôn vững chắc, đồng thời cũng tượng trưng cho sự trường thọ, cát tường.

Toan Nghê

Toan Nghê

Toan Nghê (Kim Nghê/ Linh Nghê): Thân mình sư tử vàng, đầu rồng. Toan Nghê thích sự tĩnh lặng, thường ngồi yên ngắm cảnh khói hương toả lên nghi ngút, thích nuốt khói nên được đúc làm vật trang trí trong các lò đốt trầm hương, chân-nắp lư hương, sư tử ở đài Phật.

Bồ Lao

Bồ Lao

Bồ Lao: Sống ở biển, thích gầm rống, hình dáng giống rồng, có hai đầu. Bồ Lao sợ cá Kình, khi bị cá Kình tấn công, Bồ Lao rống vang lừng. Vì thế muốn đúc chuông kêu to, vang xa, thì người ta tạo hình Bồ Lao ở trên đỉnh chuông làm quai và chày đánh chuông được chạm hình cá Kình.

Nhai Xế

Nhai Xế

Nhai Xế (Nhai Tí, Nhai Tệ, Nhai Trại): Hình dạng chó sói đầu rồng, hai sừng mọc dài dọc về phía lưng, tính khí hung hăng thường nổi cơn thịnh nộ và ham sát sinh nên chạm khắc trên binh khí để thị uy, tăng sự trang trọng, gia thêm sức mạnh, lòng can đảm cho chiến binh.

Si Vẫn

Si Vẫn

Si Vẫn (Si Vĩ/ Li Vẫn/ Con Kìm): có đầu rồng, miệng rộng, thân ngắn, có đuôi và vây. Nguồn gốc của Si Vẫn được cho là Makara trong văn hóa Ấn Độ. Si Vẫn đập đuôi xuống nước thì nước bắn tận trời, thường đặt ở đầu kìm và trên nóc các công trình kiến trúc để trấn trừ hỏa tai.

Thao Thiết

Thao Thiết

Thao Thiết (Bào Hào): mình dê, mặt người, mắt to dưới nách, răng như hổ, móng tay chân như người, tiếng như trẻ con, tham ăn vô độ. Hình ảnh của Thao Thiết được tạo hình trên thân vạc đồng để răn đe điều tham lam, độc ác hoặc trang trí trên bát, cốc ăn-uống để nhắc nhở ăn-uống có tiết độ.

Trào Phong

Trào Phong

Trào Phong (Triều Phong): là con lai giữa Rồng và Phượng, vảy dài, đuôi Phượng, có cánh. Trào Phong thích sự nguy hiểm, thích nhìn xa nên thường chạm chỗ cao, cheo leo như đầu cột, góc mái nhà, thường chạm khắc trên nóc nhà, góc mái, tượng trưng cho điều tốt lành, may mắn và uy nghi.

Công Phúc

Công Phúc

Công Phúc: đầu Rồng; thân mình, bốn chân và đuôi đều có vảy Rồng. Công Phúc phạm luật trời nên bị đày, phải trông giữ việc vận chuyển, đi lại đường sông. Người đời nhớ ơn bèn tạc hình ở các công trình, phương tiện giao thông thủy như thành cầu, bến tàu, thuyền bè, đập nước … để Công Phúc tiếp tục cai quản, điều hòa nước, ngăn ngừa lũ lụt.

Tiêu Đồ

Tiêu Đồ

Tiêu Đồ (Thô Phủ): hình trai-ốc hoặc mặt sư tử. Tiêu Đồ thường lười biếng, thích cuộn tròn nằm ngủ. Tiêu Đồ cũng không thích kẻ lạ xâm nhập lãnh địa của mình nên được khắc vào cửa ra vào, đúng vào vị trí tay cầm khi mở, ngụ ý răn đe kẻ lạ muốn xâm nhập nhằm bảo vệ sự an toàn cho chủ nhà.

Tù Ngưu

Tù Ngưu

Tù Ngưu (Tỳ Hưu, Tu Lỳ): có hình dạng là con rồng nhỏ, màu vàng, hai sừng như Lân. Tù Ngưu giỏi âm nhạc, thích thẩm âm, hay ngự trên đầu cây đàn để thưởng thức nên thường được khắc trên nhạc khí, nhạc cụ như: hồ cầm, nguyệt cầm, đàn tỳ bà.

Phụ Hí

Phụ Hí

Phụ Hí (Phục Hí): hình dáng như rồng, vẻ thanh nhã, nằm cuộn trên bia đá, đỉnh đài. Phụ Hí rất thích viết chữ, thích thư pháp, thích ngắm chữ viết đẹp. Do vậy Phụ Hí thường được tạc trên trán bia đá với hàm ý văn bia ý hay, chữ đẹp đến Phụ Hí cũng phải ngắm nhìn.